Οι πρόσφατες κλινικές δοκιμές του νέου φαρμάκου λορλατινίμπη για ασθενείς με προχωρημένο μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα που φέρουν την ειδική μετάλλαξη στο ALK γονίδιο έδειξαν εξαιρετικά αποτελέσματα, ξεπερνώντας τις προσδοκίες των ερευνητών. Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς (60%) που έλαβαν λορλατινίμπη παρέμειναν εν ζωή και χωρίς εξέλιξη της νόσου τους για πέντε χρόνια. Αυτό συγκρίνεται με μόλις 8% των ασθενών που έλαβαν το τυπικό φάρμακο κριζοτινίμπη.

Αυτά τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν στo ετήσιo Αμερικανικό συνέδριο ογκολογίας της ASCO στο Σικάγο και αποτελούν τα πιο μακροχρόνια αποτελέσματα επιβίωσης χωρίς εξέλιξη (PFS) που έχουν καταγραφεί ποτέ για ασθενείς με μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα που οι όγκοι τους φέρουν την ALK πρωτεΐνη. Στη φάση 3 των κλινικών δοκιμών συμμετείχαν 296 ασθενείς με προχωρημένες μορφές της νόσου, οι οποίοι χωρίστηκαν τυχαία για να λάβουν είτε λορλατινίμπη (149 ασθενείς) είτε κριζοτινίμπη (147 ασθενείς, εκ των οποίων οι 142 έλαβαν τελικά θεραπεία). Λίγο περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς ήταν γυναίκες και σε περίπου 25% από αυτούς ο καρκίνος είχε ήδη εξαπλωθεί στον εγκέφαλο όταν ξεκίνησε η μελέτη.

Η λορλατινίμπη και η κριζοτινίμπη είναι και οι δύο αναστολείς της κινάσης τυροσίνης ALK (ALK TKIs), που συνδέονται με την πρωτεΐνη ALK και σταματούν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Η λορλατινίμπη αποδείχθηκε εξαιρετικά αποτελεσματική στη διακοπή της εξέλιξης της νόσου, με τη μεγαλύτερη διάρκεια αποτελεσματικότητας που έχει καταγραφεί ποτέ για το συγκεκριμένο είδος καρκίνου.

Ο Δρ. Μπέντζαμιν Σόλομον, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε ότι η λορλατινίμπη είναι η μόνη ALK TKI που έχει αναφέρει πενταετή επιβίωση χωρίς εξέλιξη και ότι η πλειοψηφία των ασθενών συνεχίζουν να έχουν τον έλεγχο της νόσου τους, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου της νόσου στον εγκέφαλο.

Ωστόσο, η λορλατινίμπη είχε και παρενέργειες. Σχεδόν το 77% των ασθενών που έλαβαν λορλατινίμπη παρουσίασαν ζητήματα σχετιζόμενα με τη θεραπεία, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για την κριζοτινίμπη ήταν 57%. Οι πιο συχνές παρενέργειες ήταν το οίδημα, η υψηλή χοληστερόλη και τα αυξημένα επίπεδα λιπιδίων.

Ο Δρ. Ντέιβιντ Σπίγκελ από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Sarah Cannon σχολίασε ότι τα μακροχρόνια αυτά αποτελέσματα είναι άνευ προηγουμένου και ανήκουστα. Επίσης, ο επικεφαλής κλινικός ιατρός της Cancer Research UK, καθηγητής Τσαρλς Σουάντον, ανέφερε ότι αυτά τα πρωτοποριακά αποτελέσματα προσφέρουν νέα ελπίδα σε ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο του πνεύμονα με την συγκεκριμένη μετάλλαξη στο γονίδιο και δείχνουν τη δύναμη των φαρμάκων που αναστέλλουν την ανάπτυξη του καρκίνου, βοηθώντας στην αποτροπή της εξάπλωσής του.

Συνολικά, τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι η λορλατινίμπη αποτελεί μια εξαιρετικά αποτελεσματική θεραπεία για ασθενείς με μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα που οι όγκοι τους φέρουν την ALK πρωτεΐνη, προσφέροντας μακροχρόνιο έλεγχο της νόσου και σημαντικά βελτιωμένα ποσοστά επιβίωσης.

Γιάννης Μούντζιος
Παθολόγος Ογκολόγος
Διευθυντής Δ’ Ογκολογικής Κλινικής και Μονάδας Κλινικών Μελετών
Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν
ONCOLIFE Institute founder
Mesogeion 2-4 Avenue, 11526
Athens, Greece
M: +30 69 83 51 99 89
T: +30 210 74 70 960
E: gmountzios@gmail.com